Roken, zowel actief als passief, is zeer schadelijk voor onze gezondheid. Daarom maakt de verslaving die het veroorzaakt het des te gevaarlijker. Roken is ’s werelds voornaamste oorzaak van vermijdbare sterfte en vormt daarom een groot probleem voor de volksgezondheid.

Het is verantwoordelijk voor een groot aantal schadegevallen (slechte adem, verlies van smaak en reuk, vroegtijdige en uitgesproken rimpels, vergeling van tanden en vingers, chronische hoest of bronchitis, en verschillende vormen van kanker). Maar het ernstigste gevaar van roken is waarschijnlijk de zeer sterke neiging om de wanden van de slagaders te verdikken, vooral de slagaders die bloed naar het hart en de hersenen voeren. Deze verdikking is verantwoordelijk voor hartaanvallen en beroertes, die meestal bij jonge mensen voorkomen.

Met andere woorden, roken is een belangrijke cardiovasculaire risicofactor:

• Het percentage hartziekten ligt bij rokers 70% hoger dan bij niet-rokers;

• Rokers hebben 2 tot 3 keer meer kans op een hartaanval dan niet-rokers;

• Bijna 30% van de hartaanvallen wordt veroorzaakt door roken;

• Rokers hebben driemaal meer kans op een beroerte (het gevolg van een gescheurd of verstopt bloedvat dat bloed naar de hersenen voert) dan niet-rokers;

• Angina pectoris en arteritis van de onderste ledematen komen ook vaak voor bij rokers.
  
  

Bovendien is roken, zoals alle risicofactoren, nog agressiever wanneer het met andere wordt gecombineerd. Rokers met een licht verhoogde bloeddruk en bloedcholesterol hebben bijvoorbeeld 8 keer meer kans op een hartaanval dan niet-rokers met een normale bloeddruk en bloedcholesterol.

Nicotine en koolmonoxide zijn de belangrijkste factoren die bijdragen tot de schadelijke cardiovasculaire gevolgen van roken. Vanaf het eerste trekje verhoogt nicotine de bloeddruk en de hartslag, terwijl koolmonoxide bijdraagt tot een daling van de zuurstofvoorziening in het bloed. En het duurt 20 minuten na het laatste trekje voordat bloeddruk en hartslag weer normaal zijn. Wat koolmonoxide betreft, 8 uur na het laatste trekje is het koolmonoxideniveau in het bloed slechts met de helft gedaald. In feite is de regelmatige roker een intermitterende hypertensivist en een permanente half-asfyxivist, twee situaties die het cardiovasculaire systeem niet waardeert wanneer de situatie zich dag na dag herhaalt. En aangezien nicotine een harddrug is (het is een van de meest verslavende drugs), is het niet verwonderlijk dat rokers een verhoogd risico lopen op atherosclerose en de belangrijkste complicaties daarvan, hartaanvallen, slagaderontsteking van de onderste ledematen en beroerten.

Enkele cijfers

Tabak doodt wereldwijd bijna 5 miljoen mensen per jaar. In België zijn bijna 20.000 sterfgevallen per jaar (55 sterfgevallen per dag) rechtstreeks toe te schrijven aan tabak, waarvan een kwart te wijten is aan hart- en vaatziekten. Deze cijfers zijn niet aanvaardbaar.

Deze situatie is des te schrijnender omdat stoppen met roken het risico aanzienlijk en blijvend kan verminderen. Een jaar na de laatste sigaret is het risico op een beroerte weer gelijk aan dat van een niet-roker. Binnen twee jaar is het risico op een hartaanval met 50% gedaald en na tien jaar zonder roken wordt de levensverwachting van de ex-roker identiek aan die van iemand die nooit heeft gerookt.

In 2019 rookt bijna een op de vier Belgen ouder dan 15 jaar nog elke dag. Er zij ook op gewezen dat rokers door te roken de mensen om hen heen besmetten, en dat hun kinderen op hun beurt in de tabaksval kunnen lopen.